Народныя навіны ВіцебскаНародные новости Витебска

У культурна-дзелавым цэнтры «Першамайскі» ў Віцебску 13 снежня прайшоў перадвыбарчы сход кандыдата ў прэзідэнты, лідэра грамадзянскай кампаніі «Гавары праўду!» Уладзіміра Някляева. І менавіта гэта мерапрыемства стала самым яркім і эмацыйным сярод усіх імпрэз, што прайшлі падчас агітацыйнай кампаніі ў нашым горадзе.

І гэта нядзіўна. Па-першае, Някляеў – таленавіты паэт, цудоўны артыст і палымяны аратар, перадвыбарчыя прамовы якога ўжо парасцягвалі на шматлікія запамінальныя цытаты (пра “сняжынку на плошчы”, пра “малітву” і інш.). Па-другое, менавіта гэты кандыдат – “самы народны”, самы вядомы сярод астатніх. Па-трэцяе, той, хто быў на гэтай сустрэчы, адчуў, што ў Някляева сапраўды ёсць здольнасць узбухторваць “дрыгву” абыякавасці, разганяць страх, які скаваў наша грамадства.

У канец Маркаўшчыны ў той вечар ехалі вельмі розныя людзі. Сярод іх былі тыя, хто гатоў быў насіць свайго лідара, свайго паэта, на руках. Былі і тыя, каго “прыслалі” ўсчыніць скандал і паспрабаваць сарваць сустрэчу.

З інцыдэнту яна і пачалася. У актавым зале КДЦ “Першамайскі”, разлічаным прыкладна на 400 месцаў, сабралася больш за 300 чалавек. Аднак не ўсе людзі маглі сесці: каля паловы крэслаў у памяшканні, загадзя вызначаным мясцовай уладай для агітацыйных мерапрыемстваў з удзелам кандыдатаў у прэзідэнты, былі ў няспраўным стане – з дэмантаванымі сядзеннямі. Народ не захацеў спакойна “з’есці” такую знявагу і пачаў абурацца: «Прыбярыце гэта лам’ё і пастаўце нармальныя крэслы!». Бачачы, што ў зале наспявае добры скандал, да мікрафона падыйшлі дырэктар і інжынер КДЦ. Яны прынеслі прабачэнні за нязручнасць і патлумачылі, што «ў памяшканні ідзе планавы рамонт крэслаў».

Аднак, на думку даверанай асобы Някляева Уладзіміра Алексенкі, рамонт крэслаў адміністрацыя ўстановы адмыслова прымеркавала да дня сустрэчы з альтэрнатыўным кандыдатам у прэзідэнты. «У апошні раз у гэтым зале я быў у мінулую пятніцу, ездзіў дамаўляцца аб будучай сустрэчы. У той дзень крэслы былі ў прыдатным стане, і гаворку аб іх дэмантажы ніхто не вёў», – распавёў “ННВ” Алексенка.

У выніку Някляеў страціў нейкую частку электарату: некаторыя пайшлі адразу, яшчэ да прыходу кандыдата, хтосьці пакінуў зал падчас сустрэчы, не вытрымаўшы доўгага стаяння на нагах. Сам палітык, зайшоўшы ў зал, не мог схаваць дрэнны настрой. «І будзем зноў выбіраць такія вось “зламаныя крэслы”!” – сказаў ён. Але тут жа ўзяў сябе ў рукі, параўнаў Віцебск з французскім Марселем (маўляў, горад над Дзвіной гэтакі ж свабодалюбівы) і супакоіў публіку: «Засталося гэта трываць ўсяго шэсць дзён!»

Толькі палітык сказаў уступнае слова і адказаў на некалькі першых пытанняў, як сустрэчу паспрабавалі сарваць прадстаўнікі БРСМ. Адзін з іх, малады мужчына, задаў Някляеву пытанне аб тым, навошта паэт пайшоў у палітыку. Кандыдат у прэзідэнты адказаў, што, на яго погляд, адно толькі мастацтва не можа выправіць сітуацыю ў краіне. І дадаў, што гэтага маладога чалавека бачылі за зрываннем аб’яў аб маючай адбыцца сустрэчы ў гэтым зале. Правакатар і яшчэ каля 30 чалавек, што сядзелі побач з ім і на суседніх шэрагах, пад гучны свіст і крыкі публікі “Маладыя падонкі! Вон! Старыя стаяць, а яны расселіся!” дэманстратыўна пакінулі памяшканне. Напэўна, хацелі паказаць нешта накшталт дэмаршу самога Някляева падчас тэледэбатаў, аднак атрымалася гэта ў іх досыць камічна.

Затым напрацягу амаль дзвюх гадзін Някляеў адказваў на шматлікія пытанні. Яны тычыліся вяртання ільгот афганцам, перспектыў развіцця фундаментальнай навукі і школьнай адукацыі, адраджэння беларускай мовы, змяненняў у сферы маладзёжнай палітыкі, дэмаграфічных праблем, а таксама акцыі пратэсту 19 снежня. Палітык пераходзіў то на рускую, то на беларускую мову. Прыводзім урыўкі размовы на той мове, на якой ён прамаўляў.

Сябра КХП БНФ Ян Таўпыга паведаміў Някляеву аб тым, што ў Віцебску няма ніводнай беларускамоўнай школы і ніводнага беларускамоўнага садка і папракнуў яго ў тым, што ён размаўляе па-руску. “Самае вялікае дзіва для мяне будзе, калі мяне, беларускага паэта, абвінавацяць у непавазе да беларускай мовы. Калі вы думаеце, што мне, беларускаму паэту, не баліць тое, пра што вы кажаце, то вы памыляецеся. Лукашэнка не так даўно стаў палохаць беларусаў дзевяццю кандыдатамі: маўляў, прыйдуць яны да ўлады, асабліва “гэты” – ён жа ўвесь час забывае, як мяне завуць, “ну писатель этот”, “и вы будете разговаривать по-белорусски”. Дык удумайцеся, што адбываецца: беларускі прэзідэнт страшыць беларускі народ тым, што гэты народ будзе размаўляць па-беларуску! … Але калі вы ад мяне чакаеце, што я прыйду да ўлады і назаўтра выдам указ ці дэкрэт – а ну ўсім гаварыць па-беларуску, дык не, ні за што. Таму што гэта якраз свабоднае выяўленне народа. Хочаце гаварыць па-беларуску – калі ласка, не – дык не, навязваць я не буду, але прасіць вас усіх, беларусаў, і тлумачыць, што быць у гэтым свеце кім-небудзь лепш, чым быць нікім, я буду. Буду казаць: будзьце, калі ласка, беларусамі – гэта зусім някепска”, – усхвалявана казаў Някляеў.

Наконт Плошчы Някляеў патлумачыў, што гэта будзе цалкам мірная акцыя: «Я верю, что на этих выборах у белорусского народа есть шанс, и мы его используем. Мы не должны допустить признания этих выборов. А как это не допустить? Только выйдя всем народом на площадь и вытолкнув, как молитву: «Выборы фальшивые! Новые выборы без Лукашенко!». Вот что такое площадь – и больше ничего».

У адной з запісак Някляева назвалі «сапраўдным беларускім Салжаніцыным» і пацікавіліся, ці будзе кандыдат у прэзідэнты шукаць прытулак за мяжой у выпадку рэпрэсій пасля выбараў. «В Минске на Окрестино и Володарке уже значительно “пасвабаднелі” камеры. Всех отпустили на «рождественские каникулы». Вы прекрасно знаете, что такое сегодняшний режим. И знаете, на какие выборы мы идем. Это не выборы, это – борьба. Жесткая, бескомпромиссная борьба. Но, не смотря ни на какие предупреждения, я не смогу не прийти в день выборов на площадь, потому что я ответственный перед избирателями. И никуда я из этой страны, ни при каких условиях, не уеду. Я не хочу, чтобы в конце моего жизненного пути кто-нибудь плюнул мне в спину. Лучше я застрелюсь где-нибудь сам. Но я не буду стреляться, я не буду сидеть в тюрьме – вы режиму этого сделать не позволите. «Хватит!» скажете вы все вместе на этой площади – и все это кончится. И никаких страхов!» – заклікаў кандыдат у прэзідэнты.

Пры канцы сустрэчы паэт зачытаў свой кароткі, усяго з двух радкоў, верш “Беларусы”: “Што б ні казалі, ні плялі – мы не ў зямлі, а на зямлі”. Уладзімір Пракопавіч таксама атрымаў падарунак, які стаў у Віцебску ўжо традыцыяй на ўсіх агітацыйных мерапрыемствах з удзелам незалежных кандыдатаў. Майстрыха Лілія Іванова паднесла яму пано з салёнага цеста. (Раней карціны ў гэтай тэхніцы ад яе атрымалі Яраслаў Раманчук, Мікалай Статкевіч, Дзмітрый Ус і Андрэй Саннікаў). “Ну гэта я ў раю”, – пажартаваў паэт і паказаў усім падарунак. На карціне сядзелі хлопец і дзяўчына пад дрэвам з буслянкай.

На развітанне з віцяблянамі Някляеў яшчэ каля паўгадзіны падпісваў ўсім жадаючым свой новы зборнік вершаў «Кон». Між іншым, там ёсць верш з назвай “Вечар у ветраным Віцебску”. На маё пытанне, што гэта за такі рамантычны вечар быў у ягоным жыцці, з якога ён вырываўся, “як па Дзвіне крыгалом”, паэт нават крыху ўсхваляваўся: “Даўно тое было. Вельмі даўно… У тэатры імя Коласа. Паненка была віцебская. Ой, ну й нагадалі вы мне…”