16 чэрвеня пошукавікі Уфакама выехалі ў Полацк для правядзення абследаванняў наваколляў Сафійскага сабора, дзе, паводле апублікаванай у прэсе інфармацыі, быў знойдзены невядомы археолагам ўваход у падзямелле. Інфармацыя аб гэтых інжынерных камунікацыях назапашвалася з 2008 года, з таго самага часу як прайшло сумеснае з Полацкім універсітэтам і Інстытутам гісторыі абследаванне хадоў пад Калегіюмам езуітаў.
Паводле матэрыялаў СМІ, уваход у падзямелле быў знойдзены ў чэрвені гэтага года братамі Андрэем і Аляксеем Бухавецкімі пры абыходзе прытоку Заходняй Дзвіны — ракі Палаты. Першапачаткова паведамлялася, што, прайшоўшы метраў 80 ўнутры пракладзенага ў вале Верхняга замка пераходу, аматары полацкай даўніны сутыкнуліся з праблемай недахопу кіслароду і павярнулі назад. У прэсе было абвешчана, што для завяршэння пошукаў патрабуецца дадатковае абсталяванне. Праз некалькі дзён, нягледзячы на адсутнасць нейкага спецыяльнага рыштунку, браты нечакана паўтарылі спробу дасягнення канца падзямелля і ўперліся ў завал, які па іх словах знаходзіцца прыкладна ў раёне былога Базыльянскага кляштару.
Каманда спецыялістаў скрупулёзна абследавала берага ракі Палаты, яны два разы прачасалі схілы, непралазныя зараснікі крапівы і баршчэўніка, а ўсе іншародныя дэталі ландшафту былі старанна вывучаныя зблізку. Для чысціні эксперыменту, зыходзячы з таго, што ў артыкуле магла быць запушчана частковая дэзінфармацыя, таксама быў агледзеледжаны схіл насыпу на процілеглым ад Полацкай Сафіі боку. На працягу амаль дзесяцігадзінных пошукаў быў выяўлены толькі ўваход у выкапаную бабрамі нару, больш нічога, што хоць аддалена нагадвае уваход з цагляным мурам, знойдзена не было.
Абследаванне тэрыторыі ракі Палаты і яе наваколляў
Вядома, можна замаскіраваць адтуліну такім чынам, што не ўбачаць і лепшыя следапыты сучаснасці. Але бессістэмным кіданнях ў трох соснах даследчыкі супрацьпаставілі найбольш дасканалы агляд менавіта тых участкаў, якія функцыянальна маглі быць прыстасаваныя пад выхад дрэнажу або падземны ход. Усе падобныя месцы былі, як адзін, пазбаўленыя якога-небудзь прысутнасці ў іх згаданага падзямелля.
Тады паўстала пытанне — а ці існуе ў рэчаіснасці гэты новазнойдзены тунэль ці гэта выдумка, прымеркаваная да 1150-годдзя Полацка, якое прыпадае акурат на 2012 год. Андрэй Бухавецкі прапанаваную уфолагамі сустрэчу праігнараваў. Тады яны звярнуліся ў Полацкі гісторыка-культурны музей-запаведнік, таму што высветлілася, што супрацоўнік навукова-рэстаўрацыйнага аддзела гэтай установы Аляксандр Салаўёў апазнаў
на фотаздымках прадастаўленых у якасці доказы наведвання падземнага ходу братамі-краязнаўцамі сутарэнні... мясцовай псіхіятрычнай бальніцы
. Менавіта ў ёй размяшчаўся раней Бернардзінскі кляштар і яго падвалы лічацца добрымі прэтэндэнтамі на кропку ўваходу ў падзямелле. Цалкам ясна, што за такі кароткі час было немагчыма дамагчыся ад супрацоўнікаў лячэбнай установы дазволу на даследаванне старых казематах, калі, вядома, сярод персаналу не акажацца тых, хто спачувае настойліва блукаючым ля сцен дзівакам.
Навуковыя супрацоўнікі Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка распавялі, што па ўсёй верагоднасці на іншых фотаздымках зафіксаваны зусім не таемны падземны ход, а ўжо вядомыя і добра вывучаныя праходы. У рэальнасці існавання гэтай сакрэтнай ліўневай сістэмы яны моцна сумняваюцца. Па словах Аляксандра Салаўёва ім ужо ідэнтыфікаваныя ўсе аб'екты на фотаздымках і ўсе яны не маюць ніякага дачынення да заяваў краязнаўцаў.
У гісторыі з выяўленнем падземнага ходу ў Полацку апынулася занадта шмат нестыковак і супярэчнасцяў, каб лічыць яе цалкам аўтэнтычнай. Калі ў ёй і існуе нейкае колькасць дакладнай інфармацыі, то яна апынулася памножанай на фактар «сапсаванага тэлефона» у выніку чаго з'явіўся выкідыш — ні мышаня, ні жаба — у выглядзе адпушчанай ў вольнае плаванне чарговы легенды, якіх і так з полацкімі лабірынтамі звязана мноства...
Ілля Бутаў – ufo-com.net