Філіял лякарні ў тэатры
Маленькая ўтульная зала віцебскага лялечнага тэатра ўчора пераўтварылася ў філіял… вар’яцкай лякарні! Мастацкі кіраўнік “Лялькі” Віктар Клімчук ажыццявіў сваю даўнюю мару – паставіў фантасмагорыю на дзве дзеі “Нататкі вар’ята” па Мікалаю Гогалю. Абыякавых гледачоў падчас здачы новага спектакля не было.
Гэта самае моцнае відовішча, якое дасюль даводзілася бачыць на сцэне “Лялькі”. Яно прыгнятала і прываблівала адначасова. Спачатку хацелася як мага хутчэй збегчы з гэтага першага шэрагу (лічы, што ты знаходзішся ў паўкроку ад сузірання чужога вар’яцтва, дык міжволі баішся за свой уласны дах). Аднак збегчы так і не даў Яўген Гусеў, выканаўца галоўнай ролі Аксенція Папрышчына. Малады акцёр іграў так выразна і старанна - да гарачых кропелек поту, і так пераканальна, што кожнае ягонае слова, рух, крык, крок, нібы цвік, прыбівалі да крэсла. Так і не адпусціў, прымусіў усё ж такі да канца прамучыцца разам з ягоным героем.
Віктар Клімчук толькі пацвердзіў думку, што кожны таленавіты творца – па-свойму крэйзі. Як і твор Гогаля, пастаноўка рэжысёра пабудавана на дзённікавых нататках дробнага чыноўніка – тытулярнага саветніка, які паступова губляе розум. Ад таго, што ў тым грамадстве, дзе ён жыве, не можа адчуваць сябе годным чалавекам, не можа атрымаць вартай працы, нават не можа ажаніцца па выбары сэрца. Як і ў аповесці, каханая Сафі (у яе ролі актрыса Вольга Лазебная) на сцэне абражае Папрышчына, называючы яго “чарапахай у мяшку”.
Аднак у пастаноўцы В.Клімчука ёсць вельмі выразныя дэталі, якія ўказваюць на тое, што дзеянне паралельна адбываецца не толькі ў Пецярбурзе ў 1833 годзе, але тут і зараз: у нашым стагоддзі, у нашым горадзе, у гэты момант. І, што самае страшнае, жудасная трагедыя Папрышчына можа адбыцца з любым чалавекам. А, можа, ужо адбываецца… Толькі ніхто не бачыць пакутаў ціхага маленькага вар’ята, заціснутага гэтым жыццём. Кут пакут – ён жа ёсць у кожнага. Толькі адзін можа саўладаць са сваім дахам, а другі – не…
На сучаснасць у вар’яцкай фантасмагорыі на лялечнай сцэне ўказваюць сірэна, кропельніца, тазік з надпісам “ЖЭУ 27”, ролікі на нагах і балеткі на руках Сафі, паненкі з пазамінулага стагоддзя…
Кажуць, што з самым першым уражаннем ад мастацкага відовішча трэба “пераспаць”. Учора падавалася: гэты жудасны і вар’яцкі спектакль быў у маім жыцці ў першы і апошні раз. А сёння яго хочацца пераглядзець…
Акрамя выканаўцаў галоўных роляў, у спектаклі заняты Міхась Клімчук, Валерый Зімніцкі, Юрась Франкоў і Ганна Сцепанец. Над сцэнаграфіяй спектакля працаваў Алесь Сідараў, над лялькамі і касцюмамі – Ганна Сідарава, над музычным афармленнем – Алег Залётнеў.
Гледачоў абавязкова ўразіць шыкоўная харэаграфія пастаноўкі ў выкананні Дзіяны Юрчанкі. Пераклад аповесці Мікалая Гогаля “Нататкі вар’ята” на беларускую мову зрабіла віцебская паэтка Людміла Сіманёнак.
Прэм’еру “Нататак вар’ята” віцебскі глядач убачыць 5 кастрычніка.